RUBRYKA PRAWNA TCWP
Rozpoczęcie działalności gospodarczej wiąże się z podjęciem decyzji, która powinna być przede wszystkim przemyślana. Zakładamy przecież firmę po to, żeby osiągać z niej dochody, a nie po to żeby na starcie popaść w zadłużenie. Warto taką decyzję poprzedzić analizą prawną oraz ekonomiczną, a także zapoznać się z różnymi formami opodatkowania, z tzw. „ulgami na start” oraz szeregiem obowiązków. Na początek warto przygotować biznesplan i oszacować koszty, z którymi przyjdzie się nam zmierzyć już na samym początku. Można się rozejrzeć za kursami, które pozwolą lepiej przygotować się do realizacji planowanego zamierzenia, jak np. „pierwszy krok w biznesie”, „jak napisać biznesplan”, „system podatkowy”, „ochrona danych osobowych”, itp. czy też kursy branżowe. Warto rozważyć, czy od razu chcemy zarejestrować działalność gospodarczą, czy podjąć działalność bez takiej konieczności.
Obecnie ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców* daje możliwość osobom fizycznym podjęcia działalności nierejestrowej, czyli takiej której nie zgłasza się do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej, jeżeli przychody z tej działalności nie przekroczą 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. W przypadku roku 2023 przychody w danym miesiącu nie mogą przekroczyć: 1745 zł od 1 stycznia do 30 czerwca oraz 1800 zł od 1 lipca do 31 grudnia. Należy pamiętać, że przepisy określają jeszcze szereg innych warunków, pod którymi taką działalność w ogóle można prowadzić i nie jest to działalność gospodarcza w rozumieniu tej ustawy. Działalność taka związana jest z obowiązkami: 1) prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży, 2) rozliczania przychodów z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej, 3) przestrzegania praw konsumentów, 4) wystawiania faktur lub rachunków na żądanie kupującego.
Działalność gospodarczą należy zarejestrować od samego początku, a jeśli prowadzimy działalność nierejestrową, to konieczność zarejestrowania jej jako działalności gospodarczej powstanie po przekroczeniu wskazanego powyżej przychodu.
Wskazane jest, aby zapoznać się z Prawem przedsiębiorców, gdyż zawarte są w nim zasady prowadzenia działalności gospodarczej, jak między innymi zasada wolności gospodarczej, zasada że „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”, zasada domniemania uczciwości przedsiębiorcy, zasada przyjaznej interpretacji przepisów, zasady pogłębiania zaufania, proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania, zasada pewności prawa. Będąc przedsiębiorcą powinniśmy wykonywać działalność gospodarczą zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów, a także poszanowania oraz ochrony praw i wolności człowieka. Co ważne – na straży praw mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców stoi Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.
Wymieniona wyżej ustawa w art. 18 przewiduje ulgę na start dla przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy. Takie osoby nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może jednak zrezygnować z tego uprawnienia, przez dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych.
Jednym z istotnych obowiązków przedsiębiorcy, który wynika z przepisów, jest posługiwanie się numerem ewidencji podatkowej (NIP). Przedsiębiorca jest zobowiązany do umieszczania tego numeru w oświadczeniach skierowanych w zakresie wykonywanej działalności gospodarczej do oznaczonych osób i organów oraz posługiwania się tym numerem w obrocie prawnym i gospodarczym.
Ustawa z dnia 18 marca 2018 r. o centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej i punkcie informacji dla przedsiębiorcy** określa procedurę związaną z rejestracją działalności gospodarczej osób fizycznych w Centralnej Ewidencji i Informację o Działalności Gospodarczej, zwanej „CEIDG”. Prowadzi ją w systemie teleinformatycznym minister właściwy do spraw gospodarki. Szereg praktycznych i przydatnych informacji w tym zakresie znajduje się na stronach internetowych serwisu informacyjno-usługowego dla przedsiębiorcy: www.biznes.gov.pl, który nadzorowany jest przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Znajdują się tam praktyczne informacje, które pomogą nam:
– sprawdzić, czy możemy prowadzić działalność gospodarczą w Polsce,
– ustalić, czy musimy zarejestrować firmę,
– ustalić, jaki adres firmy podać w rejestrze,
– wybrać kod Polskiej Klasyfikacji Działalności (kod PKD),
– sprawdzić, czy dla zamierzonego przedsięwzięcia będziemy potrzebowali pozwolenia,
– wybrać formę opodatkowania dochodów,
– sprawdzić, czy będziemy musieli opłacać podatek VAT,
– zdecydować, jak prowadzić księgowość i jakim rachunkiem się posługiwać,
– sprawdzić, jakie składki będzie trzeba płacić do ZUS,
– zdecydować, czy potrzebujemy pełnomocnika.
Na portalu Biznes.gov.pl znajdziemy również elektroniczny kreator wniosku. Korzystając z niego, system sam przygotuje wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców oraz zgłoszenie do ZUS/KRUS, GUS i urzędu skarbowego. Portal pozwala również na założenie „Konta przedsiębiorcy”, dzięki któremu można online zmienić dane we wpisie do CEIDG, zawiesić, wznowić oraz zakończyć działalność gospodarczą. Wcześniej jednak trzeba postarać się o założenie profilu zaufanego lub o podpis kwalifikowany.
Działalność gospodarczą możemy również zarejestrować w sposób tradycyjny, składając wniosek osobiście w dowolnym urzędzie miasta lub gminy. Urzędnik potwierdzi nam przyjęcie wniosku i najpóźniej następnego dnia wprowadzi dane z wniosku do systemu CEIDG. W urzędzie trzeba będzie potwierdzić swoją tożsamość, dlatego należy zabrać ze sobą dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość.
Warto pamiętać, że obecnie świadomość prawa oraz znajomość funkcjonującego systemu ekonomicznego są niezbędne by prawidłowo i z sukcesem prowadzić własny biznes.
TCWP
przy współpracy z Aleksandrą Kupczyk-Zajączkowską
– radcą prawny, specjalistą TCWP
* ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221),
** ustawa z dnia 18 marca 2018 r. o centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej i punkcie informacji dla przedsiębiorcy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 541).